Wat is Patina?

Wat is Patina?

Patina is een dunne laag die zich vormt op het oppervlak van koper, messing, brons en vergelijkbare metalen door oxidatie of andere chemische processen. Deze laag biedt niet alleen een beschermende dekking tegen corrosie en weersinvloeden, maar voegt ook esthetische waarde toe door een unieke, verouderde uitstraling.

Belangrijke opmerking: chemische afwerkingen zijn niet geschikt voor gebruik op voorwerpen die met voedsel in aanraking komen.

De Chemie van Patina

De vorming van patina op koper en zijn legeringen is een fascinerend chemisch proces. Wanneer koper wordt blootgesteld aan zuurstof, ontstaan er op natuurlijke wijze diverse kleuren patina: van zalmroze naar donkerbruin en uiteindelijk naar een karakteristieke groene kleur. Die groene tint, bekend van onder meer het Vrijheidsbeeld, bestaat uit een mix van koperchloriden, -sulfiden, -sulfaten en -carbonaten, afhankelijk van de omgevingsomstandigheden.

Zelf Patineren

Patineren kun je versnellen met patina vloeistoffen uit onze webshop. Daarmee creëer je uiteenlopende afwerkingen op onder andere koper, brons en messing. Het proces duurt seconden tot minuten, door te dompelen of door aan te brengen met kwast, spons of doek. Je kunt verschillende patina’s op één object combineren voor bijzondere effecten.

Antiek patineren en oude patina herstellen

Oude patinalagen op antieke of andere voorwerpen kun je eenvoudig herstellen. Breng een patina geconcentreerd of verdund plaatselijk met een kwast of spons aan. Door de mengverhouding te variëren, kun je dicht bij de originele kleur komen of die exact evenaren.

Patina wordt ook veel gebruikt op nieuwe objecten zoals lampen, klokken, potten, beslag en sieraden om een unieke, verouderde uitstraling te geven.

Hoe breng je patina aan op koper, messing en brons?

• Reinigen: maak het metaal schoon en vetvrij; verwijder roest en vervuiling.
• Voorbereiding: prepareer het oppervlak met een zuur of ets/activator, afhankelijk van de staat van het metaal.
• Patineren: dompel het object onder of breng de vloeistof aan met kwast/spons/doek voor het gewenste effect.
• Spoelen: spoel zeer grondig; achtergebleven reststoffen kunnen door-oxidatie en verkleuring veroorzaken.
• Afwerken: sealen met Acryl Sealer of DeepSeal olie sealer voor bescherming en kleurbehoud.

Verzinkshop patina vloeistoffen

Verzinkshop levert patina’s in concentraatvorm voor uiteenlopende afwerkingen op brons, messing, koper en meer. Je verdunt met water naar wens voor verschillende kleursterktes en effecten.

Bruin Zwart Patina voor brons, koper en messing

Gebruik het Bruin Zwart Patina concentraat voor rijke antieke bruin‑tot‑zwarte afwerkingen.

Chocoladebruin Patina voor brons, koper en messing

Het Bruin Patina concentraat geeft een diepe chocoladebruine antiekafwerking.

Gunmetal Blue & Paars Patina (voor koper, messing, brons, witte metalen, zilver en tin)

• Produceert kleuren van gunmetal blauw tot lichtpaars en van zwart tot bruin.
• Op wit metaal, zilver en tin/lood: bruinen.
• Op koper, messing en brons: grijs tot zwart en gunmetal blauw tot lichtpaars.
• Product: Gunmetal Blue & Paars Patina.

Afwerking en bescherming

• Acryl Sealer: watergedragen, zeer dun, droogt zijdeglans tot glanzend; vrijwel onzichtbaar na droging; ideaal voor binnen.
• DeepSeal Olie Sealer: oliegedragen, dringt diep in poriën, intensiveert kleur, droogt stofdroog en beschermt sterk tegen water en weersinvloeden.

Veiligheid en disclaimer

Let op: werk altijd met de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen en in een geschikte, geventileerde omgeving. Lees de veiligheidsinformatiebladen (SDS) van alle gebruikte stoffen.

Verzinkshop neemt geen verantwoordelijkheid voor de onderstaande recepten en eventuele schade door verkeerd gebruik of typfouten. De formules zijn louter informatief, afkomstig van openbare internetbronnen en worden niet door Verzinkshop onderschreven. Beoordeel altijd zelf of een mengsel veilig en geschikt is.

Patina formules (overzicht als bulletlijsten)

Lichtbruin tot donkerbruin / Rood tot roodbruin

• IJzer(III)nitraat: 7,5 ml
• Gedestilleerd water: 500 ml
• Proces: warm of koud

Bruin tot zwart

• Zwavellever: ter grootte van een druif (fijn gemalen)
• Gedestilleerd water: 500 ml
• Proces: warm of koud; gebruik telkens een verse oplossing

Zwartachtig bruin

• IJzer(III)nitraat: 55 ml
• Zwavellever: 8 ml
• Gedestilleerd water: 500 ml
• Proces: warm of koud; mengen in opgegeven volgorde

Florentijns bruin

• IJzer(III)chloride: 5 ml
• IJzer(III)nitraat: 7,5 ml
• Gedestilleerd water: 500 ml
• Proces: warm of koud; rijk bruine patina

Antiek groen

• Ammoniumchloride: 10 g
• Koper(II)sulfaat: 90 ml
• Gedestilleerd water: 950 ml
• Proces: warm; oplossing 82–88°C, metaal ±93°C; spoel koud bij ±38°C; giet/laat drogen/koel spoelen en herhaal

Basis groen

• Koper(II)nitraat: 5 ml
• Gedestilleerd water: 500 ml
• Proces: warm; semi‑transparant; verhit metaal en gebruik telkens een vers mengsel

Blauw groen

• Natriumthiosulfaat: 7,5 ml
• IJzer(III)nitraat: 55 ml
• Gedestilleerd water: 950 ml
• Proces: warm; oplossing 82–88°C, metaal ±93°C; spoel koud bij ±38°C; voor geelgroen: dip in verdund salpeterzuur, spoel en droog

Koud proces groen

• Koper(II)nitraat: 40 g
• Ammoniumchloride: 40 g
• Calciumchloride: 40 g
• Gedestilleerd water: aanvullen tot 1 liter
• Proces: koud; ondoorzichtig; kikkergroen na herhaalde toepassingen (intervallen ±30 min); combineert goed met bruine/zwart‑patina’s

Licht groen

• Natriumthiosulfaat: 240 ml
• IJzer(III)nitraat: 85 ml
• Gedestilleerd water: 4 liter
• Proces: warm; oplossing en metaal 60–71°C

Groen

• Natriumthiosulfaat: 240 ml
• Loodacetaat: 85 ml
• Gedestilleerd water: 4 liter
• Proces: koud; naar verluidt goed op messing

Groen – blauw

• Natriumthiosulfaat: 240 ml
• Loodacetaat: 85 ml
• Gedestilleerd water: 4 liter
• Proces: warm; 77–88°C; vooral voor messing

Paars tot licht groen

• Natriumchloride: 5 delen (gewicht)
• Ammoniumhydroxide: 4 delen (gewicht)
• Proces: vroeg paars; met extra toepassingen/reaktie naar lichtgroen

Transparant blauw

• Natriumthiosulfaat: 60 g
• Geconcentreerd salpeterzuur: 4 g
• Gedestilleerd water: 950 ml
• Proces: transparante dip‑patina; conserveermiddel (was of PU) vereist; kraanwater kan grijsblauwe tint geven

Blauw

• Zwavellever: 15 g
• Ammoniumchloride: 200 g
• Gedestilleerd water: 950 ml
• Proces: op het oppervlak aanbrengen

Strogeel

• IJzer(III)nitraat: 7,5 ml
• Gedestilleerd water: 240 ml
• Proces: metaal verwarmen en hete vloeistof aanbrengen

Gouden geel

• Natriumthiosulfaat: 7,5 ml
• IJzer(III)nitraat: 55 ml
• Gedestilleerd water: 950 ml
• Proces: verhit oplossing tot kookpunt; dompelen

Diep roestrood

• Koper(II)nitraat: 3,1 g
• Ammoniumchloride: 3,1 g
• Calciumchloride: 1,3 g
• Koper(II)sulfaat: 0,65 g
• Oxaalzuur: 0,65 g
• Gedestilleerd water: 120 ml
• Salpeterzuur 10% (voor nabewerking)
• Proces: nat aanbrengen voor kleur; daarna 30 min onderdompelen in 1:8 HNO₃:water; spoelen en drogen

Paars

• Natriumchloride: 5 delen (gewicht)
• Ammoniumhydroxide: 4 delen (gewicht)
• Ammoniumchloride: 5 delen (gewicht)
• Azijnzuur (ijsazijn): 4 delen (gewicht)
• Gedestilleerd water: 32 delen (gewicht)
• Proces: op oppervlak aanbrengen

Antiek wit

• Bismutnitraat: 10 ml
• Gedestilleerd water: 240 ml
• Varianten: snufje zwavellever, IJzer(III)nitraat of Koper(II)nitraat voor licht kleureffect
• Proces: metaal verwarmen, vloeistof aanbrengen

Formules voor specifieke metalen

Rood – semi‑mat (voor koper & koperplaat)

• (A) Koper(II)sulfaat: 25 g in 1 liter gedemineraliseerd water
• (B) Ammoniumchloride: 7,5 g (toevoegen na eerste kookstap)
• Proces:
  • 15 min koken in oplossing A
  • Ammoniumchloride toevoegen aan A → A+B
  • 10 min koken in A+B
  • Heet uitnemen, spoelen in heet water, drogen

Mat roze (voor koper & koperplaat)

• Koper(II)nitraat: 5 ml
• Salpeterzuur 10%: 100 ml
• Gedestilleerd water: 1 liter (totaal)
• Proces: warme onderdompeling (60–71°C), ±5 min; spoel warm en laat drogen; afwerken met was

Rood‑paarse satijn (voor gegoten brons en messing)

• Koper(II)sulfaat: 25 g
• Gedestilleerd water: 1 liter
• Proces: koken in onderdompeling 10–30 min; kleur start rood/oranje na 2–3 min en verdiept; heet spoelen; drogen; desgewenst wassen

Oranje‑bruin (voor gegoten brons en messing)

• Koper(II)acetaat: 25 g
• Koper(II)sulfaat: 19 g
• Gedestilleerd water: 1 liter
• Proces: warme onderdompeling (±80°C), ±15 min; spoelen, drogen, optioneel was

Zwart – semi‑gloss (voor gegoten brons en messing)

• Natriumthiosulfaat: 50 g
• IJzer(III)nitraat: 13 g
• Gedestilleerd water: 1 liter
• Proces: warme onderdompeling (60–70°C) ±20 min; kleurovergangen blauw‑paars → bruin → grijs; heet spoelen; voorzichtig hanteren

Blauw groen (voor gegoten brons en messing)

• Koper(II)sulfaat: 20 g
• Koper(II)acetaat: 20 g
• Ammoniumchloride: 10 g
• Azijnzuur 6%: toevoegen tot een pasta
• Proces: pasta meerdere dagen aanbrengen en laten drogen; dagelijks herhalen; na uitontwikkeling wassen en waxen

Goud geel (voor gegoten brons en messing)

• Koper(II)sulfaat: 50 g
• IJzersulfaat: 5 g
• Zinksulfaat: 5 g
• Kaliumpermanganaat: 2,5 g
• Gedestilleerd water: 1 liter
• Proces: koken ±15 min; tussentijds borstelen onder warm water; herhalen tot gewenst effect; eindig met heet spoelen, drogen en was

Blauw groen – semi‑mat (voor gegoten brons en messing)

• Koper(II)acetaat: 20 g
• Ammoniumchloride: 35 g
• Gedestilleerd water: 1 liter
• Proces: vloeistof aanbrengen; meerdere dagen drogen/herhalen; na uitontwikkeling drogen en waxen

Bruin – groengeel (voor gegoten brons en messing)

• Koper(II)nitraat: 80 g
• Salpeterzuur 10%: 100 ml
• Gedestilleerd water: 1 liter
• Proces: hete onderdompeling (60–70°C) voor etsen en verdonkering; 5 min; warm spoelen; drogen; waxen

Roodbruin (voor gegoten brons en messing)

• Koper(II)sulfaat: 125 g
• Natriumacetaat: 13 g
• Gedestilleerd water: 1 liter
• Proces: koken 10–15 min; heet spoelen; grondig drogen; waxen

Zwart (voor gegoten brons en messing)

• Natriumthiosulfaat: 6,3 g
• IJzer(III)nitraat: 50 g
• Gedestilleerd water: 1 liter
• Proces: warme onderdompeling 50–60°C ±1 min; kleurovergang paars → donker; heet spoelen; drogen; waxen

Gevarieerd goudbruin (voor gegoten brons en messing)

• Kaliumpermanganaat: 10 g
• Gedestilleerd water: 1 liter
• Proces: hete onderdompeling (±90°C) 3–5 min; goudglans vormt snel; spoelen heet → daarna koud; voorzichtig drogen; waxen

Rood (voor gegoten brons en messing)

• Koper(II)nitraat: 237 ml
• Oxaalzuur: 237 ml
• Gedestilleerd water: 3,8 liter
• Proces: metaal verwarmen en hete vloeistof aanbrengen

Verde groen

• Koper(II)sulfaat: 8 delen (gewicht)
• Ammoniumchloride: 4 delen
• Natriumchloride: 4 delen
• Zinkchloride: 1 deel
• Azijnzuur (ijsazijn): 3 delen
• Water: 128 delen
• Proces: dip‑patina; herhaal tot kleur verschijnt; sealer optioneel; meer turquoise dan groen; kan ook met kwast

Pauwblauw

• Natriumthiosulfaat: 150 g
• Loodacetaat: 25 g
• Wijnsteen (kaliumwaterstoortartraat): 30 g
• Water: 1 liter
• Proces: intens transparant; onderdompelen 20–30 min; direct na drogen sealen

Geel groen

• Ammoniumchloride: 7 delen (gewicht)
• Koper(II)acetaat: 4 delen (gewicht)
• Water: 8 delen (gewicht)
• Proces: koud; zware ondoorzichtige patina na meerdere toepassingen; conserveermiddel optioneel